ایران‌بوم

آیا تاکنون سعی کرده‌اید با دست خود عدد بزرگی مانند 8452 را بشمارید!؟ خوب در این‌صورت دستان شما عددهای محدودی را می‌تواند نشان دهد مثلا شاید بتوانید تا ده بشمارید و یا با چند بار تکرار هر دو دست مثلا 20 یا 30 را هم نشان دهید. اما بزودی در خواهید یافت که برای نشان دادن اعداد بزرگتر هر گز نمی‌توانید با انگشت شمارش کنید. اما آیا می‌دانید ایرانیان نخستین کسانی بودند که با هر دو دست و آنهم فقط با بیست حرکت تا ده هزار عدد را به روشنی نمایش می‌دادند!

ادامه مطلب... اضافه کردن دیدگاه جدید

لزوم بازنویسی کتاب‌هایِ تاریخ علم در دانشگاه‌ها

توضیحات: دسته: جستار; منتشر شده در 25 شهریور 1393; نوشته شده توسط رضا آقازاده; بازدید: 7272

بررسی آسیب‌شناسانه متون تاریخ علم (اعم از پزشکی، ستاره‌شناسی، فلسفه...)، تحلیل روانشناسانۀ رفتار مردم نسبت به تاریخ و فرهنگِ خودی، لزوم تغییر در محتوای درسی این کتاب‌ها را هرچه بیشتر برای ما آشکار می‌کند و مطالبی است که ما را در علل رکود در علوم انسانی راهگشا خواهد بود.

ادامه مطلب... اضافه کردن دیدگاه جدید

تجلی - دکتر اصغر دادبه

توضیحات: دسته: جستار; منتشر شده در 11 شهریور 1393; نوشته شده توسط Administrator; بازدید: 5316

تَجَلّی، در لغت به معنی جلوه کردن، آشکارا شدن و ظهور (طریحی، 1/89 ؛ زوزنی، 2/570)، و در اصطلاح عارفان به معنی جلوه‌گر شدنِ حقیقت در جلوه‌گاه جهان و نیز در جلوه‌گاه دل صافی انسان. ساختهای مختلف این واژه در 5 آیه از قرآن کریم (اعراف/ 7/143، 187؛ حشر/ 59/3؛ شمس/91/3؛ لیل/92/2)، آمده است، اما مشهورتر از همه این آیه است: «... فَلَمّا تَجَلّٰی رَبُّهُ لِلْجَبَلِ جَعَلَهُ دَکّاً وَ خَرَّ مُوسى صَعِقاً... : چون خدای موسى(ع) بر کوه تجلی کرد، کوه را درهم شکست و موسى مدهوش بیفتاد» (اعراف/7/143) که در مباحث عرفانی به آن استناد و استشهاد می‌شود.

ادامه مطلب... اضافه کردن دیدگاه جدید

مقدمه‌ای بر آغاز چاپ در ایران

توضیحات: دسته: جستار; منتشر شده در 02 شهریور 1393; نوشته شده توسط شقایق فتحعلی زاده; بازدید: 6431

بدست آوردن تاریخی مشخص برای آغاز چاپ در ایران، به تعریفی که ازصنعت چاپ ارائه می‌دهیم، بستگی دارد. اگر عمل انتقال نقش را زمینه ظهور و در شمار پیشینه چاپ به حساب بیاوریم، نخستین آثار منقوش ایران به عصر سنگ و ظهور تمدنهای نخستین بازمی گردد، و اگر چاپ به انتقال نقش از ابزاری به ورقه نازک و قابل حمل ونقل تعریف شود، تاریخ باسمه و مهر، پیشینه چاپ محسوب می‌شود.

ادامه مطلب... اضافه کردن دیدگاه جدید

فرهنگ مردم؛ مراسم ماه رمضان در تهران‌قدیم - شادروان سعید نفیسی‌

توضیحات: دسته: جستار; منتشر شده در 27 تیر 1393; نوشته شده توسط Administrator; بازدید: 4597

در میان ما کودکان، هر که زودتر به روزه گرفتن آغاز می‌کرد، سربلندتر و مغرورتر بود. یادم هست در مدرسه و در خانواده ما مسابقه داشتیم که کی بیشتر ماه را روزه گرفته و که زودتر برای سحری خوردن از خواب برخاسته و که دعاهای این ماه و مراسم این ماه را بیشتر رعایت کرده است. حتی غروری در میان ما کودکان سیزده و چهارده ساله بود که دیرتر از بزرگان افطار بکنیم و شب زودتر از آنها برای سحری خوردن برخیزیم!

ادامه مطلب... اضافه کردن دیدگاه جدید

شهر سرخ در لابه‌لای متون تاریخی - خرمشهر از نگاه مستوفی قاجار و احمد کسروی

توضیحات: دسته: جستار; منتشر شده در 03 خرداد 1393; نوشته شده توسط Administrator; بازدید: 6252

سوم خرداد، روز آزادسازی خرمشهر است، شهری که به گواه تاریخ و مورخان در تاریخ پرفراز و نشیب ایران‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، قطعه‌ای از این سرزمین کهن بوده است. به همین مناسبت در جست‌وجوی گذشته این قطعه سرخ از سرزمین ایران به سراغ منابع تاریخی رفتیم و اشارات آن‌ها را از خرمشهر بیرون کشیدیم.

ادامه مطلب... اضافه کردن دیدگاه جدید

مسخ تاریخ

توضیحات: دسته: جستار; منتشر شده در 12 اسفند 1392; نوشته شده توسط Administrator; بازدید: 4858

در واقع این نشانه‌ی اهمیت ریشه‌دار بودن تاریخ و فرهنگ ایران است، نشانه‌ی آن است که از آن حساب برده می‌شود. واقعیت آن است که تاریخ و فرهنگ ایران از همان آغاز رو به گشایش داشته‌اند نه بستگی، رو به انعطاف داشته‌اند نه تحجر، رو به جهانی بودن داشته‌اند نه موضعی. و این چقدر رشک برمی‌انگیخته. مقایسه شود بزرگ‌منشی هخامنشی با تمدن‌های هم‌زمانش، مانند بابل و آشور، حتا با یونان. زبان فارسی و فرهنگ ایران بعد از اسلام نیز، از جهت دیگر، همان روش را دنبال می‌کنند. شاهنامه، کتاب جهانی است، انگیزه‌ها و هدف‌هایش مقایسه شود با انگیزه‌ها و هدف‌های معروف‌ترین حماسه‌ی عالم، یعنی «ایلیاد هومر». البته ایران احتیاج به دفاع ندارد.

ادامه مطلب... اضافه کردن دیدگاه جدید

نام ما و منافع دیگران - نگاهی دیگر به مسائل آذربایجان

توضیحات: دسته: جستار; منتشر شده در 22 بهمن 1392; نوشته شده توسط Administrator; بازدید: 7232

«آذربایجان» نامیده شدن خانات قفقاز را یک تحریف آگاهانه در جهت دست اندازی به آذربایجان واقعی و تاریخی – یعنی آذربایجان ایران – دانسته و بر این باورم که بسیاری از اهداف، سیاستها و برنامه‌های این کشور نیز فقط در همین چارچوب قابل تبین است. بیش از هفتاد سال است که آذربایجان نامیدن خانات قفقاز و تحریف برآمده از تلفیق تاریخ بخشهای شمالی رود ارس – آلبانیای‌قفقاز، اران و خانات بعدی- با تاریخ بخشهای جنوبی آن – آتروپاتن، آذربایجان – رکن اصلی تاریخنگاری جمهوری آذربایجان را تشکیل می‌دهد. یعنی داستان مجعولِ یک آذربایجان بزرگ و واحد از کهن‌‌ترین ادوار تاریخ تاکنون و تقسیم گاه به گاهِ آن میان قدرتهای منطقه‌ای و جهانی.

ادامه مطلب... اضافه کردن دیدگاه جدید

جایگاه دولت در سیاست گذاری جمعیتی

توضیحات: دسته: جستار; منتشر شده در 21 بهمن 1392; نوشته شده توسط بنفشه رهایی; بازدید: 5892

کرانگی فعالیت‌های دولت را می‌توان با عواملی چون درآمد سرانه، درجه شهرنشینی، متغیرهای جمعیتی، حقوق اساسی، نهادهای سیاسی و ترکیب فعالیتهای اقتصادی سنجید. به عبارت دیگر میزان نفوذ دولت در هر یک از بخش‌های فوق حد و مرز دخالت دولت را در آن زمینه تعیین می‌کند. آنچه در این مقاله به آن خواهیم پرداخت بایدها و نبایدهای دولت در عرصه سیاستگذاری جمعیتی است.

ادامه مطلب... اضافه کردن دیدگاه جدید

در پیرامون زبان فارسی - زبان تبریزی

توضیحات: دسته: جستار; منتشر شده در 04 بهمن 1392; نوشته شده توسط Administrator; بازدید: 7028

دیر زمانی پیش از روزگار فرمانروائی پادشاهان مغول و تا مدتی پس از آن در تبریز لهجه‌ای از زبان پهلوی متداول بوده که نویسندگان سده هفتم و هشتم هجری از آن به زبان تبریزی تعبیر کرده‌اند. این لهجه علاوه بر استعمال عادی دارای آثار ادبی هم بوده که به مرور زمان متدرجاً مانند خود زبان از رواج افتاده بلکه یاد آن نیز از خاطرها محو شده است. خطیب تبریزی در سدۀ پنجم هجری با یکی از همشهریان خود در مسجد معرّه با زبانی مخصوص سخن می‌گفت و چون استادش ابوالعلاء معرّی از او پرسید که بچه زبانی سخن می‌راند در پاسخ آن‌را زبان آذری نام برد، ولی چنانکه بعد ذکر خواهد شد در قرن هفتم و هشتم همین لهجه را «تبریزی» نامیده‌اند و «آذری» نام زبان مخصوصی نبوده که در سراسر آذربایجان رایج شده باشد، بلکه لهجه‌هائی را که از زبان پارسی و پهلوی در آن سرزمین متداول بوده زیر کلمه آذری که وصف آذربایجان است نام می‌بردند. پس از چاپ و انتشار کتاب صفوة الصفا و کتاب سلسلة النسب صفویه نمونه‌هائی از زبان اردبیل و نواحی آن بدست آمد که به خوبی معلوم می‌شد زبان آن سرزمین با لهجه‌هائی که در عراق متداول بوده و سخنوران محلّی فهلویات خویش را بدان زبان می‌سرودند از یک ریشه و بنیاد بوده است.

ادامه مطلب... اضافه کردن دیدگاه جدید