چرا بحث از تاریخ مفهوم علم مهم است؟ / رسول جعفريان
چرا بحث از تاریخ مفهوم علم مهم است؟ / رسول جعفريان

تعریف علم کار دشواری است و از قدیم الایام تاکنون دهها تعریف برای آن ارائه شده و هر‌بار با نقدهای متعدد، جای تعریف قبلی را تعریف دیگری گرفته است. اکنون این مباحث تبدیل به مجموعۀ عظیمی از آراء و افکار شده که حتی یک مرور ساده بر آن دشوار است.

1404/4/25 ۱۰:۱۹
وطن به مثابه جغرافیای پیوند / گودرز رشتیانی
وطن به مثابه جغرافیای پیوند / گودرز رشتیانی

وطن رابطه‌ای است که در دل مکان واقعی شکل می‌گیرد. این مکان، همان خاکی است که زیستگاه انسان، حافظ خاطره و زمینه پایداری فرهنگی و تاریخی اوست. وطن پیوندی است که در جغرافیا شکل می‌گیرد؛ پیوندی که بنیاد و حافظ فرهنگ، سنن، تاریخ و حیات ایرانیان است.

1404/4/23 ۱۰:۱۴
کتیبۀ پارچه ای ترکیب بند محتشم دورۀ مظفرالدین شاه / امیرحسین مقتدایی
ادامه مطلب
نقش ایران در تمدن اسلامی‌ / پروفسور ریچارد نلسون فرای
نقش ایران در تمدن اسلامی‌ / پروفسور ریچارد نلسون فرای

نوشتار زیر از ریچارد فرای است، ایران شناس نامدار آمریکایی که عقیده داشت :ایران سروی است که در برابر طوفان رخدادهای روزگار، خم می‌شود، ولی نمی‌شکند. ققنوسی است که همواره پس از تاخت و تازها و ویرانگری‌های گسترده، از خاکستر خویش برخاسته و به زندگی فرهنگی خود ادامه داده است.‌

1404/4/17 ۰۹:۱۳
چگونه می‌توان ایرانی بود؟ چگونه می‌توان ایرانی نبود؟ / عبدالحسین زرین‌کوب
مبادی هویت ایرانی / محمدعلی اسلامی ندوشن
مبادی هویت ایرانی / محمدعلی اسلامی ندوشن

هر کشور دیرینه سالی نشیب و فراز تاریخی داشته و هر ملتی کمابیش ترکیبی است از بدتر و بهتر. ایرانی نیز چنین است و با همه ناسازگاری‌‏های روزگار، توانسته است رشحه‌‏ای از اصالت در خود حفظ کند و هر گاه لازم باشد، سرزندگی خود را به‌‏کار اندازد. ایران را باید شناخت و مبادی هویتش را دریافت

1404/3/12 ۱۰:۵۸
ادامه مطلب
«جریده ادب» بازخوانی شد
«جریده ادب» بازخوانی شد

در چهارمین رویداد از مجموعه «کاوشی در گنجینه کتابخانه ملی»، روزنامه «ادب»، یکی از روزنامه‌های دوران قاجار، معرفی می‎‌شود.

1404/4/24 ۱۰:۲۲
سندی منحصر به فرد از آرشیو ملی ایران منتشر شد
قدیمی ترین کتاب چاپ سربی کتابخانه مرکزدائرةالمعارف بزرگ اسلامی
قدیمی ترین کتاب چاپ سربی کتابخانه مرکزدائرةالمعارف بزرگ اسلامی

بنابر گزارش بخش فهرست نویسی کتابهای چاپی (اعم از فارسی، عربی و ترکی) قدیم ترین کتابی که تاکنون از آثار فهرست شده کتابخانه بر می آید، کتاب ارزشمند فرهنگ شعوری (نوال الفضلا و لسان العجم) می باشد، که در ۱۰۷۵ قمری تالیف شده است.

1404/3/11 ۱۱:۴۸
ادامه مطلب
مواجهه ایرانیان با استعمار در گفت‌وگو با رضا داوری‌اردکانی
مواجهه ایرانیان با استعمار در گفت‌وگو با رضا داوری‌اردکانی

اکنون جهانی که پیش از این مستعمره بوده یا استعداد مستعمره‌بودن داشته در حاشیه جهان جدید قرار گرفته بی‌آنکه از وضع خود خبر داشته باشد این وضع غفلت در راه نبودن و در حاشیه قرار داشتن را من صفت خاص توسعه‌نیافتگی یافتم.باید اندکی بیشتر به تاریخ توجه کنیم و مخصوصاً در تاریخ معاصر کشورمان و وضع کنونی جهان تامل کنیم

1404/4/21 ۱۳:۵۵
گفت‌وگو با بئاتریس سالاس مترجم اسپانیایی شاهنامه
گفت‌وگو با بئاتریس سالاس مترجم اسپانیایی شاهنامه

فردوسی مخاطبان را به گفت‌وگو دعوت می‌کند، همان که در جهان امروز با عناوینی چون دیپلماسی یاد می‌شود. در شرایط فعلی که شاهد جنگ‌ها و ناآرامی‌هایی هستیم، بیشتر به گفت‌وگو نیاز داریم. تأکید بر تعامل و گفت‌وگو، نجات‌بخش جهان آشفته امروز است.

1404/4/18 ۱۳:۵۴
مرور کارنامۀ فرهنگی مرتضی کاخی در گفت‌وگو با بهرام پروین گنابادی
مرور کارنامۀ فرهنگی مرتضی کاخی در گفت‌وگو با بهرام پروین گنابادی

بهرام پروین گنابادی، از دوستان نزدیک زنده‌یاد مرتضی کاخی، گفت: دکتر کاخی، هم شخصیت علمی و فرهنگی برجسته‌ای بود و هم انسانی آداب‌دان و مهربان. عمر خود را با شعر فارسی و فرهنگ ایرانی سپری کرد. حتی در واپسین روزهای زندگی‌اش، که به بیماری آلزایمر مبتلا شده بود، تنها چیزی که در ذهنش باقی مانده بود، شعر فارسی بود.

1404/4/17 ۰۸:۳۶
ادامه مطلب
گزارش تصویری برگزاری یادبود «سیّداصغر قریشی»
گزارش تصویری رونمایی کتاب «خیام در فرهنگ مردم ایران»
گزارش تصویری رونمایی کتاب «خیام در فرهنگ مردم ایران»

آیین رونمایی کتاب «خیام در فرهنگ مردم ایران» اثر عباس قنبری عدیوی، با همکاری بنیاد ایران‌شناسی شعبۀ استان چهارمحال و بختیاری و انتشارات نیوشه، عصر سه‌شنبه، ششم خرداد در مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی برگزار ‌شد.

1404/3/7 ۱۸:۰۹
گزارش تصویری برگزاری رونمایی جلد بیست‌وششم دائرةالمعارف بزرگ اسلامی
ادامه مطلب

مداخل برگزیده

  • تاسوعا
    حسن اکبری بیرق

    روز نهم ماه محرم، که همه‌ساله شیعیان و دوستداران امام حسین (ع) با آیینهای ویژه‌ای، به یاد مصائبی که در روز نهم محرم 61 ق / 9 اکتبر 680 م بر شهدای کربلا گذشته است، آن را گرامی می‌دارند.

    ادامه مطلب
  • عاشورا
    محمدعلی جودکی

    عاشورا، روز دهم محرم، مصادف با شهادت امام حسین (ع) که بزرگ‌ترین روز سوگواری در میان شیعیان است. واقعۀ عاشورا از رویدادهای مهم تاریخ شیعیان به شمار می‌رود که با بازتولید بسیاری از رخدادها و صحنه‌های حماسۀ کربلا به فرهنگ عامه راه یافته است.

    ادامه مطلب
  • تیرگان
    ندا اخوان اقدم

    تیرْگان، از جشنهای ایران باستان که همه ساله در تیرماه برگذار می‌شد. تیرگان جشن باران بود و تمامی آیینهایی که در این روز برپا داشته می‌شد، به ایزد باران، یعنی تیشتر اختصاص داشت. هنوز هم زردشتیان ایران تیرگان را جشن «تیر و تیشتر» می‌دانند (بویس، «تاریخ...»، I/ 75، «جشنها...»، 803).

    ادامه مطلب
  • آرش
    احمد تفضلی

    آرَش [āraš]، پهلوان تیرانداز ایرانی. نام وی در اوستا به صورت اِرِخْشه با صفت تیزتیرترینِ ایرانیان آمده، و گفته شده که او تیری از کوه اَیریو خشوثه به کوه خَونْوَنْت انداخته است ( اوستا، یشت 8، بند 6). این نام در پهلوی ایرَش و با صفت تیزتیر آمده، و به اختصار روایت شده است که در روز ششم از ماه فروردین، منوچهر و این پهلوان، ایران را از افراسیاب بازستاندند («متنهای پهلوی»، 104). داستان تیراندازی آرش با تفصیل بیشتری در منابع اسلامی آمده است.

    ادامه مطلب
  • ایران
    حسن رضایی باغ بیدی,اصغر دادبه,علی بلوکباشی,قمر آریان,محمدحسن گنجی,علی بهرامیان,احمد پاکتچی,محمدحسن سمسار,بخش ادبیات عرب,فاطمه لاجوردی,روزبه زرین کوب,یونس کرامتی,سید حسین نصر,بخش ادیان و عرفان,عبدالحسین زرین کوب,زهره زرشناس,مهری باقری

    ایران، كشوری باستانی در جنوب غربی آسیا با 000‘648‘1 كمـ2 مساحت و بیش از 65 میلیون تن (1376ش) جمعیت كه نام رسمی آن «جمهوری اسلامی ایران» است. 

    ادامه مطلب
  • تاسوعا
    حسن اکبری بیرق

    روز نهم ماه محرم، که همه‌ساله شیعیان و دوستداران امام حسین (ع) با آیینهای ویژه‌ای، به یاد مصائبی که در روز نهم محرم 61 ق / 9 اکتبر 680 م بر شهدای کربلا گذشته است، آن را گرامی می‌دارند.

    ادامه مطلب
  • عاشورا
    محمدعلی جودکی

    عاشورا، روز دهم محرم، مصادف با شهادت امام حسین (ع) که بزرگ‌ترین روز سوگواری در میان شیعیان است. واقعۀ عاشورا از رویدادهای مهم تاریخ شیعیان به شمار می‌رود که با بازتولید بسیاری از رخدادها و صحنه‌های حماسۀ کربلا به فرهنگ عامه راه یافته است.

    ادامه مطلب

تازه های نشر مرکز

اخبار و گزارش

کارگاه و سمینار

آخرین مقالات افزوده شده

پربازدیدترین مقالات

مقالات دائرة المعارف بزرگ اسلامی براساس موضوع