زیست بوم

ایران در فهرست جهانی میراث طبیعی جایی ندارد - جنگل‌های «حرا» را به فهرست جهانی یونسکو راه ندادند

بیش از یک سال از زمزمه ثبت جنگل‌های حرا در فهرست میراث جهانی یونسکو می‌گذرد؛ با این حال کم و کاستی‌های پرونده ارسالی به یونسکو مانع از آن شد که جنگل‌های حرا، به عنوان یکی از مهم‌ترین اکوسیستم‌ها در نوار جنوبی ایران، نخستین اثر ثبت شده طبیعی این کشور در فهرست جهانی باشد. در واقع پرونده ایران حتی در یونسکو مطرح هم نشد.

air-jordan-4-retro-cement-x-new-era-chicago-bulls-sneaker-hook-up-hat | Nike Air VaporMax for Men & Women - nike free tr fit squiggle shoes - IetpShops - Buy Online

خبرگزاری میراث فرهنگی ـ گروه محیط زیست ـ در جایی که ایران هنوز در فهرست میراث طبیعی یونسکو هیچ اثری ثبت نکرده است، کم توجهی مسوولان و ارائه پرونده‌ای ناقص از جنگل‌های حرا موجب شد که این اثر طبیعی در دستور کار سال گذشته یونسکو قرار نگیرد. هرچند جنگل‌های حرا بیش از سی سال در فهرست ذخیره گاه‌های انسان و زیست‌کره یونسکو ثبت شده و این ثبت هیچ تاثیری بر جلوگیری از آسیب به این اکوسیستم ارزشمند نداشته‌است.
 
مسوولان سازمان میراث فرهنگی در هنگام رد شدن پرونده جنگل‌های حرا از سوی یونسکو، ناقص بودن پرونده را دلیل خارج شدن پرونده جنگل‌های حرا از دستور کار یونسکو دانستند. «مسعود علویان صدر»، که سال گذشته در اجلاس یونسکو در پاریس شرکت کرده بود در همان زمان به رسانه‎ها گفت: «به ‌دلیل یکسری ملاحظات مدیریتی که در حوزه‌ میراث طبیعی کشور ما وجود دارد و باید هماهنگی‌های مختلفی میان دستگاه‌هایی مانند سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، منابع طبیعی، محیط زیست و کشاورزی به‌وجود آید، پرونده‌ی «جنگل حرا» توسط کارشناسان IUCN بررسی و قرار شد، کارشناسان این سازمان به ایران بیایند و موضوع را برای حل نقایص پرونده بررسی کنند تا پرونده را با کیفیت بالاتری ارائه کنیم.»
 
مشکل بررسی جنگل‌های حرا، نقص پرونده بود؛ نقصی که عده‌ای معتقدند سازمان حفاظت محیط زیست مسوول آن بوده است.
 
«پیمان یوسفی آذر»، متخصص جنگل و مدیر کل اسبق جنگل‎های خارج از شمال سازمان جنگل‌ها در گفت‌وگو با CHN در مورد دلایل نقص پرونده حرا می‌گوید: «برداشت من این است که سازمان محیط زیست در این باره نقش درخوری ایفا نکرد.»
 
جدا از این که اساسا مستندات لازم پرونده حرا برای ثبت جهانی در یونسکو کافی نبوده، پیشنهاد ثبت این اکوسیستم در جایی از سوی ایران مطرح شد که جنگل‌‌های حرا در یکی دو دهه اخیر بابت توسعه، آسیب‌های جدی دیده‌اند. بیشترین عوامل تهدید جنگل‌های حرا، در پارک ملی نایبند، بابت ساخت و سازهای ناشی از طرح توسعه پارس جنوبی و فعالیت‌های شدید گازی رخ داده است.
 
جنگل‌های حرا در تعدادی از کشورهای جهان وجود دارد و حتی بهترین و غنی‌ترین گونه از این جنگل‌ها را در بنگلادش می‌توان دید؛ از سوی دیگری این پرسش مطرح می‌شود که چطور ممکن است جنگل‌های حرای ایران با آسیب‌های جبران‌ناپذیری که به خصوص در نایبند به آن وارد شده، به عنوان میراث جهانی ثبت شوند؟
 
یوسفی‌آذر دراین‌باره می‌گوید: «ثبت جنگل‌های حرا هیچ ربطی به آسیب‌های آن ندارد چرا که این جنگل‌ها یکی از منحصربه‌فردترین و تاثیرگذارترین اکوسیستم‎های دریایی هستند.»
 
چندی پس از مطرح شدن ثبت جنگل‌های حرا در فهرست جهانی یونسکو، مسوولان یونسکو در ایران اعلام کردند که در ثبت جهانی عرصه‌های طبیعی، اولویت بندی اهمیت دارد و جنگل‎های حرا از اولویت‎های یونسکو نیست. آن‌ها به علاوه گفتند که یونسکو نسبت به جنگل‌های هیرکانی اقبال بیشتری دارد.
 
در نهایت و با هر علتی، یونسکو پرونده جنگل‌های حرا را برای تکمیل به ایران بازگرداند اما در این میان به نظر می‎رسد کمک‌های مالی یونسکو بابت قرارگیری جنگل‌های حرا در لیست ذخیره‌گاه‌های زیست کره نتوانسته مانع به وجود آمدن وضعیت نگران کننده این زیستگاه‌ها باشد، بر همین اساس برخی معتقدند جهانی شدن جنگل‎های حرا و کمک‎های مالی بابت قرارگیری در لیست میراث جهانی نیز احتمالا به سرنوشت کمک‎های پیشین گرفتار می‎شود و تاثیری بر حفاظت از این زیست‎بوم ارزشمند نخواهد داشت. جنگل‎های حرا پیش از این در سال 1977 میلادی در فهرست ذخیره‎گاه‎های انسان و زیست‌کره یونسکو به ثبت رسیده‌است.