زیست بوم
فروچاله‌ها "دارابگرد" را زیر خاک می‌کِشند!
سمیه ایمانیان - ایسنا
این شهر گرد است، آن‌قدر گرد که انگار دو هزار و ۲۲۵ سال دور خود چرخیده و حالا رسیده سر جای اول خود، دایره‌ای تاریخی که امروز بخش زیادی از آن با خاک یکسان شده و هنوز رد پای هیچ باستان‌شناسی را به خود ندیده است.
به گزارش ایسنا، از یک سو محققان قدمت شهر را به دوره پارتی‌ها نسبت می‌دهند، از سوی دیگر سفالینه‌های به دست آمده و طرح مدور شهر و هم‌اندازه بودن ابعاد این شهر با دیگر شهرهای اشکانی، تاریخ ساخت «دارابگرد» را به دوره اشکانی می‌رساند، اما جالب است که بیشترین اطلاعات تاریخی و مستند درباره شهر، این شهر مدور را به دوره ساسانی نسبت می‌دهد، و حالا این شهر با آن همه نشانه و حرف تنهاست، بدون هیچ توجهی!
دایره‌ی تاریخی را زیرخاک مدفون کرده‌اند
عیسی فولادفر فعال میراث فرهنگی شهرستان داراب استان فارس مدت‌هاست نسبت به وضعیت نامناسب محوطه‌ی تاریخی دارابگرد هشدار می‌دهد، او در گفت‌وگو با ایسنا نیز از وجود فروچاله‌هایی که آن‌ها هم به مرور به تاریخِ دارابگرد می‌پیوندد، در این شهر باستانی خبر می‌دهد.
وی با بیان اینکه این محوطه تاریخی در سال ۱۳۱۰ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده، می‌گوید: از زمان بروز خشکسالی، میراث‌فرهنگی نسبت به هشدارها و فروچاله‌هایی که در طول چند سال گذشته در این محوطه تاریخی در حال وقوع هستند، توجهی نمی‌کند.
او با بیان اینکه دوستداران میراث فرهنگی شهرستان دارابگرد این هشدارها را حتی به صورت مکتوب به میراث فرهنگی نیز اعلام کرده‌اند، می‌گوید: میراث فرهنگی دست‌کم باید وضعیت اعلام شده را به دستگاه‌هایی مانند جهاد کشاورزی اعلام و نسبت به بروز آن هشدار دهد، اما به نظر می‌رسد هیچ کاری انجام نمی‌شود حتی نمی‌دانند فروچاله‌ها در کدام مناطق ایجاد شده‌اند.
فروچاله‌ها آسیبی به دارابگرد وارد نمی‌کنند
داوود مرادی مدیر اداره میراث فرهنگی شهرستان داراب اما در گفت‌وگو با ایسنا وضعیت ایجاد شده در دارابگرد را تهدیدی برای این سایت تاریخی نمی‌داند و بیان می‌کند: در طول دو سال گذشته چهار کارشناس اداره کل میراث فرهنگی استان فارس بخش‌های مختلف شهر باستانی دارابگرد را بررسی کرده‌اند که براساس آن بررسی‌ها،در حال حاضر هیچ خطری برای دارابگرد بر اثر فروچاله‌ها به وجود نمی‌آید چون این فروچاله‌ها در اطراف دارابگرد به وجود آمده‌اند و علت آن برداشت‌های بی‌رویه روستاهای اطراف از آب‌های زیرزمینی است.
او با بیان اینکه دو بخش تصاویر جداگانه از این محوطه باستانی مربوط به سال ۱۳۹۵ و سال جاری در اختیار این اداره کل قرار دارد، تاکید می‌کند: با بررسی تصاویر این سال، به این نتیجه رسیدیم که فروچاله‌ها هنوز هیچ پیشروی نکرده‌اند.
وی همچنین با بیان اینکه سایت دارابگرد یک تپه تاریخی با مساحتی بالای ۳۰۰ هکتار است و دیواره داخلی آن ۶ کیلومتر با ۱۰ متر عرض است و خندق دور آن نیز بسیار گسترده است، ادامه می‌دهد: بحث کاوش‌های باستان‌شناسی در شهر باستانی دارابگرد به عنوان یک محوطه بسیار عظیم مطرح شده است، اما نخست سازمان میراث فرهنگی و پژوهشکده باستان‌شناسی باید آن را تایید و سپس بودجه مورد نیاز را به آن اختصاص دهند.
وی با اشاره به اینکه در راه کاوش و بررسی مطالعاتی در این شهر تاریخی نخست باید مشخص شود کدام نقاط مهم هستند و در کدام نقاط باید آواربرداری و لایه‌برداری شود، ادامه می‌افزاید: اداره کل میراث فرهنگی استان فارس سال گذشته اعلام کرد که بحث کاوش‌های تپه‌های باستان‌شناسی استان فارس به خصوص شهر باستانی دارابگرد در دستور کار قرار گرفته است که برای انجام این کار نیاز به حضور پژوهشکده باستان‌شناسی و مجوز آن‌ها داریم.
او با بیان اینکه اداره میراث فرهنگی شهرستان داراب فقط امکان انجام پیگیری برای گرفتن مجوزِ بررسی مطالعاتی و کاوش را دارد، تاکید می‌کند: فروچاله‌ها فقط مخصوص دارابگرد نیست دشت مرکزی فلات ایران بخصوص در بخش‌های مختلف استان فارس به دلیل خشکسالی با چنین مشکلی مواجه شده‌اند.
وی با این وجود همه نشست‌ها در منطقه دارابگرد را مربوط به خشکسالی نمی‌داند و اضافه می‌کند: بارندگی شدید در برخی نقاط که دارای خاک رُس هستند، باعث ایجاد فرورفتگی‌هایی شده که به مروربه چاه تبدیل شده‌اند، در برخی نقاط از این محوطه‌ی باستانی با چنین مشکلی مواجه هستیم.
مرادی نسبت به پیگیری‌های این اداره میراث فرهنگی برای اختصاص اعتبار مناسب با هدف بررسی باستان‌شناختی در محوطه تاریخی دارابگرد نیز خبر می‌دهد و می‌گوید: بررسی‌های مطالعاتی و کاوش‌های باستان‌شناسی در این محوطه تاریخی به زودی آغاز می‌شود،اما قطعا هیچ آسیبی از فروچاله‌ها به این محوطه‌ی باستانی وارد نمی‌شود.
شهر تاریخی و باستانی دارابگرد در ۶ کیلومتری جنوب شهر جدید داراب در کنار جاده جدید داراب – شیراز را در قدیم «دارابجرد» نیز می‌گفتند، این شهر ۲۵۰۰ ساله از کهن‌ترین شهرهای ایران و جهان نامیده می‌شود، می‌گویند سبک بنای شهر اقتباس از شهرهای قدیم بین‌النهرین باستان است، دیوار اطراف آن باقی مانده و هنوز برخی از بقایای بناها مانند کاخ و قلعه حاکم شهر بر فراز قله میانی دیده می‌شود. طرح و نقشه مدور شهر دارابگرد از اصول شهرسازی آسیای غرب اقتباس شده و برای حفاظت از شهر خندقی اطراف آن حفر کرده‌اند.
بنا بر نوشته مورخان و جغرافیدانان قدیم تا سده ششم قمری، دارابگرد بسیار آباد و پررونق بوده، اما بر اثر حملات ویرانگر و نبردهای داخلی دچار آسیب و ویرانی می‌شود و اهالی بعد از کوچ از دارابگرد به "تنگ رنبه" و "یبسر" به محل فعلی شهر داراب عزیمت می‌کنند.