دریاچه ارومیه که در گذشته چیچست و کبودان نام داشته، بزرگترین و شورترین دریاچه دائمی ایران و یکی از دریاچههای فوق اشباع از نمک دنیا است. دریاچه ارومیه دومین دریاچه شور جهان که در کنوانسیون بینالمللی رامسر به ثبت رسیده یکی از مهمترین پیکرههای آبی کشور است. درازای آن 140 و پهنای آن میان 15 تا 50 کیلومتر و مساحت آن بین 5000 تا 6000 کیلومترمربع است. این دریاچه در یک فرونشست کم ژرفای وسیع با میانگین ژرفای 6 متر قرار گرفته است. ولی ژرفترین نقطه آن با 13 متر عمق در گوشه شمال باختری جای دارد. سطح آن نسبت به سطح آب دریاهای آزاد، 1300 متر بالاتر قرار دارد. حوضه آبریز ارومیه 52هزار کیلومترمربع وسعت دارد و 14 رودخانه مهم با آورد 5/5میلیارد مترمکعب در سال به این دریاچه میریزند. دریاچه 102جزیره دارد و در دهه گذشته صدها هزار هکتار از سطح آن کاهش یافته و به شورهزار خطرناکی بدل شده است. در بین این جزایرکوچک و بزرگ، شبه جزیره اسلامی بزرگترین آنها است که در سالهای پر بارش به صورت جزیره درمیآید. زرینهرود، سیمینهرود، زولایچای و آجیچای از رودهای عمده وارده به دریاچه هستند. از میان رودهای گفته شده، آجیچای از رسوبهای نمکی نئوژن خاور تبریز عبور میکند و در حمل مقدار قابل ملاحظهای نمک به دریاچه نقش دارد.
براساس پیشبینی سازمان محیطزیست، این دریاچه 5 الی 6سال دیگر بهکلی ناپدید خواهد شد و زندگی نزدیک به 6میلیون انسان در خطر جدی قرار خواهد گرفت. اکنون نیز این خطر بسیار ملموس است.
دومین زیستگاه مهم آرتمیا در جهان و تنها زیستگاه آرتمیا ارومیانا، به سبب عدمورود آب و شور شدن بیش از حد آب دریاچه به جایگاه مرگ آرتمیا بدل شده است. آرتمیا خوراک فلامینگوها و پرندگان مهاجر دریاچه است. از میان رفتن این نخستین پله زنجیره غذایی، از پرنده تا پستاندار این پارک ملی را با خطر روبهرو میسازد. اینک خطر به انسان رسیده است.
میدانیم که همه موجودات به هم وابستهاند. دریاچه در چند سال آینده به کلی خشک خواهد شد. پیامد این رویداد، شکلگیری شورهزاری به مساحت 5هزار کیلومترمربع است. تغییر آب و هوا و گرمشدن منطقه، پیشروی نمک بهسوی اراضی کشاورزی و تخریب آن، خالی شدن صدها روستا، (علاوه بر روستاهایی که در مخزن سدها به زور تخلیه شدند)، از دیگر پیامدهای نامطلوب خشک شدن دریاچه ارومیه است.
دریاچه ارومیه یکی از مهمترین زیستبومهای جهان بهشمار میرود از اینرو همواره در کتابها و مقالات این دریاچه با عبارتهای مختلفی توصیف شده که از آن جمله عبارتند از: «دومین دریاچه شور جهان»، «بزرگترین زیستگاه طبیعی آرتمیا»، «بیستمین دریاچه بزرگ جهان»، «شورترین دریاچه جهان که حیات در آن جریان دارد» و«بزرگترین دریاچه داخلی ایران» ولی امروزه در کنار این عناوین، یک رویکرد جدید دیگر نیز دیده میشود که خبر از بحران زیست محیطی دارد که این زیستبوم با ارزش با آن دست به گریبان شده است.(متن برگرفته از روزنامه همشهری، فاطمه ظفرنژاد)
مطالعاتی درباره منابع آب دریاچه ارومیه و ویرانگری چاههای عمیق
کاریکاتور: طرحی نو برای نجات دریاچه ارومیه
یک محقق امریکایی: حل بحران دریاچه ارومیه پیچیده نیست
ژاپنیها هم آمدند - دریاچه ارومیه را اشک ما پر نمیکند
غرق شدن دریاچه ارومیه در گرداب فرصت سوزی ها - مرگ بزرگترین دریاچه نمکی جهان و تکرار دورهای باطل
پرندگان به دریاچه ارومیه میروند و میمیرند
هشتاد درصد آب دریاچه ارومیه خشک شده است
پس از حدود 15 سال از شرایط بحرانی دریاچه - برفی سنگین دریاچه ارومیه را سفیدپوش کرد
اراده ملی؛ حلقه مفقوده نجات دریاچه ارومیه
ساماندهی جاده میان گذر سریعترین راهکار نجات دریاچه / ارس دردی از دریاچه ارومیه دوا نمی کند
پيشنهادي برای حل كوتاهمدت مشكل دریاچه اروميه
شناسایی سیست گونه هایی از آرتمیا مربوط به 6 هزار سال پیش در دریاچه ارومیه
مظلومیتهای یک دریاچه، نقدی بر استفاده ابزاری از مسئله دریاچه ارومیه
دریاچه ارومیه در آستانه مرگ کامل
راز برگشت فلامینگوها به دریاچه ارومیه
بحران دریاچه ارومیه را سیاسی نکنید
تأیید وجود ذرات نمک در هوای اطراف دریاچه ارومیه
دریاچه ارومیه دیگر آرتمیای زنده ندارد
حال دریاچه ارومیه دارد خوب میشود یا بد؟
4 دلیل وزیر نیرو برای بحران دریاچه ارومیه - 13 راهکار فوری نجات دریاچه
دریاچه ارومیه 7 سال دیگر خشک میشود
دریاچه ارومیه و زاینده رود را نجات دهیم
فجایع زیست محیطی ایران و چند نکته پیرامون چیچست (دریاچه ارومیه)
عکس هایی از دریاچه ارومیه در شهریور 1390
دریاچه ارومیه با صدای بانو هما ارژنگی
اختلاف نظر در مورد آلودگی دریاچه ارومیه
نجات دریاچه ارومیه با تأمین 3.1 میلیارد متر مکعب حقابه
آخرین پرواز فلامینگوها بر فراز دریاچه ارومیه
دریاچه ارومیه به 12 تا 15 میلیون مترمکعب آب احتیاج دارد
دریاچه ارومیه؛ هر سال شورتر از پارسال
خشک شدن دریاچه ارومیه، مشکلات به جا ماندن نمک
دریاچه ارومیه در آستانه مشکلی تازه
آب دریاچه ارومیه بازهم کاهش یافت
هزار فلامینگو دریاچه ارومیه را ترک کردند
احتمال خشکی کامل دریاچه ارومیه
حذف کامل سرخی دریاچه ارومیه سالها طول میکشد
شکوفه های جلبکی و باکتری "هالوفیت" عامل سرخی دریاچه ارومیه
نجات دریاچه ارومیه 10 میلیارد مترمکعب آب نیاز دارد
آرتمیا تنها موجود زنده دریاچه ارومیه در خطر انقراض
ریسمان بوروکراسی، پیچیده بر حلقوم دریاچه ارومیه
رنگ سرخی که اسرار هویدا کرد! نکرد؟
اتفاقی غیر منتظره ؛ دریاچه ارومیه سرخ شد
دریاچه ارومیه تا 3 سال دیگر خشک میشود
بارور کردن زمینی ابرها بهترین راه نجات دریاچه ارومیه است
دریاچه ارومیه؛ زخم کهنهای که سر گشوده است
دریاچه ارومیه هنوز به وضعیت نرمال نرسیده است
خشک شدن دریاچه ارومیه - خاطره کفنپوش
گزارشی از تبعات خشک شدن دریاچه ارومیه پایانی غمبار در انتظار دومین دریاچه شور جهان
خطر بروز سونامی نمک در دریاچه ارومیه
عامل اصلی خشکی دریاچه ارومیه چیست؟
هجوم دو طرفه نمک و گرد و غبار به ارومیه
تنها راه نجات دریاچه ارومیه تامین حقابه از رودخانههای اطراف است
پس روی 10 کیلومتری دریاچه ارومیه
مشکلات دریاچه ارومیه در مناظره علمی امروز (قسمت اول)
انتقال آب از ارس به ارومیه خیانتاست/انتقال آب از زاب؛تنها راه نجات
مشکلات دریاچه ارومیه در مناظره علمی امروز (قسمت دوم)
پرشورترین دریاچه جهان در معرض نابودی!
عمر دریاچه ارومیه به دنیا هست؟
محیط زیست دریاچه ارومیه و عوامل عمده تهدید
دریاچه ارومیه - تازهترین سرودۀ بانو هما ارژنگی
دلایل اصلی خشک شدن دریاچه ارومیه
جاده میانگذر، مهمترین دلیل خشکیدن دریاچه ارومیه
بیتدبیری، دامنگیر تالابها شده است
راه اصولی نجات دریاچه ارومیه، افزایش سریع راندمان کشاورزی است
پیش از تأمین آب دریاچه ارومیه باید نمک آن را جمعآوری کرد
مشکل دریاچه ارومیه باطرح میلیاردی مجلس رفع نمیشود
راه نجات تالاب بزرگ ارومیه تخریب سدهای خارج از ظرفیت دریاچه است
یک دریاچه و هزار نسخه برای نجات/ ارومیه اولین دریاچه خشک شده نیست
انتقال آب زرینهرود عامل خشکشدن دریاچه ارومیه
تصاویر تغییرات خط ساحلی دریاچه ارومیه در 45 سال/ واکاوی مشکلات دریاچه
همه مشکلات دریاچه ارومیه/ سرطان با چسب زخم درمان نمیشود!
برای نجات دریاچهها بخشی از آب سدها را رها کنید
راهکار عملی برای نجات دریاچه ارومیه
از دریاچه ارومیه 15 درصد باقی مانده است
تلاش خبرنگاری که میخواست به بزرگترین جزیره دریاچه ارومیه برسد
نامه جمعی از انجمنها و چهرههای محیط زیستی پیرامون مشکلات دریاچه ارومیه به مسئولان کشور
نقشهای از حوضۀ آبریز دریاچۀ ارومیه + سهم سدها در خشکی و برداشت حقآبه دریاچه ارومیه
کاهش هزار کیلومتر مربعی سطح دریاچه ارومیه نسبت به سال گذشته
60هزار حلقه چاه آب،ارومیه را آبکش کرد
هشدار "یونپ" هم به داد دریاچه ارومیه نرسید
آیا شورهزار ارومیه، دریاچه میشود؟
کاهش 5 سانتیمتری ارتفاع آب دریاچه ارومیه - وزارت نیرو حق آبه را تامین نکرد
ارومیه دریاچهای که شورهزار شد
نجات محیط زیست ایران؛ نیازمند عزمی ملی
جلسه کارشناسان محیط زیستی با مسئولین وزارت نیرو درباره دریاچه ارومیه
دریاچه نیلگو ن ارومیه سرخ شد - از بین رفتن آرتمیا و لجن
دریاچه ارومیه بار دیگر جان می گیرد - کاهش شوری به 140 گرم در لیتر
پرواز فلامینگوها بر فراز دریاچه ارومیه - حیات دوباره در دریاچه
گزارش تصویری - خشکسالی دریاچه ارومیه - 1
گزارش تصویری - خشکسالی دریاچه ارومیه - 2
دریاچه ارومیه دگر باره سرخ شد!
اشک های کهرم به سوی دریاچه ارومیه روان شد - پیراهنی از جنس دریا بر تن پیر محیط زیست ایران
بارورسازی ابرها اقدامی موثر در نجات دریاچه ارومیه نیست
راهکاری برای تامین آب دریاچه ارومیه - پیامد منع ورود رسوب به دریاچهها
گزارش تصویری کشتی های به نمک نشسته بندر شرفخانه در دریاچه ارومیه
کاهش 35 سانتیمتری سطح آب دریاچه ارومیه طی دوماه اخیر
اسطورههایی درباره دریاچه ارومیه - تو را دوست داریم با آب و نمک
لانه گزینی 2 هزار فلامینگو در حواشی ارومیه/ بازگشت حیات به دریاچه
حیات وحش نگین سرخ شمالغرب ایران فاصله ای تا نابودی کامل ندارد - «مرگ سفید» در دریاچه ارومیه
خروج گوزن زرد ایرانی از جزیره اشک دریاچه ارومیه در پی کم آبی
احتمال انقراض گوزنهای زرد ایرانی
دومين درياچه شور جهان سه متر ديگر تا مرگ فاصله دارد - مرگ تدریجی یک دریاچه
آب دزدی از حقابه دریاچه ارومیه!
گزارش تصویری/ افزایش تولید میوه در ازای خشک شدن دریاچه ارومیه
یازدهمین همایش (کنفرانس) هیدرولیک ایران با محوریت دریاچه ارومیه
طی گذشت چهار سال - عکسهای ماهوارهای از کاهش 30 درصدی مساحت دریاچه ارومیه میگویند + عکس
یادداشت - دریاچه ارومیه، چشم انتظار ناجی
آخرین وضعیت دریاچه ارومیه؛ گزارش ویژه تارنمای آذریها
20هزار حلقه چاه غیرمجاز در حوزه آبریز دریاچه ارومیه وجود دارد
عزمی برای نجات دومین دریاچه شور جهان وجود ندارد - کاهش عمق متوسط دریاچه ارومیه از14 به 2متر